Om creatief te zijn moet je soms buiten je eigen referentiekader kunnen kijken.
Door middel van kennis kunnen nieuw ideeën gemaakt worden, maar dat wil niet zeggen dat alleen kennis de mens creatief maakt. Er zijn veel mensen, die een heleboel weten, maar toch niets creatiefs kunnen bedenken. Hun kennis komt niet naar buiten, omdat ze er niet vanuit nieuwe gezichtspunten naar kijken.
Uitvinden is naar hetzelfde kijken als Ieder ander, maar er anders over denken. Creatief denken is het proces dat leidt tot nieuwe ideeën en uiteindelijk tot vernieuwing
Divergeren -> ideeën -> clusteren -> convergeren
Creativiteit is het vermogen om nieuwe en binnen de gegeven context passende resultaten neer te zetten. Onder passend verstaan we dat creativiteit bijdraagt aan het realiseren van een wens of een verlangen of het oplossen van een vraagstuk of probleem; het voegt waarde toe.
Creativiteit zit overall in verborgen. In bestaande voorwerpen, films, boeken, maar ook in dagelijkse handelingen bijvoorbeeld: een aangepast maaltijdrecept, een geïmproviseerde boekenplank of een goed vertelde grap. Dat is niet vreemd of opmerkelijk, creativiteit is het onderscheidende kenmerk van de mens, en juist omdat het zo vanzelfsprekend is, vergeten we het vaak en laten de werkelijke kracht van creativiteit zodoende onbenut.
Psychologisch onderzoek heeft vier manieren opgeleverd waarmee je tot wel 10 keer creatiever kunt worden:
- Onthoud ideeën die je te binnen schieten
- Daag jezelf uit
- Verbreed je kennis en vaardigheden
- Omgeef jezelf met gevarieerde prikkels
Vier manieren om creatiever te worden
Onthoud ideeën die je te binnen schieten
Je kent dat wel: onder de douche schiet je een idee te binnen, maar later achter je bureau denk je er niet meer aan. Het belangrijkste dat creatieve mensen van de rest onderscheidt is dat ze geleerd hebben aandacht te schenken aan ideeën die bij ze opkomen en ze te onthouden.
Je kunt creatiever worden met simpele hulpmiddelen: zorg dat je altijd pen en papier bij de hand hebt. Of moderner: een handcomputer (PDA). Je hoeft niet een heel verhaal te schrijven. Je bent creatiever als je ideeën noteert in een mindmap.
Nieuwe ideeën komen vooral onder bepaalde omstandigheden naar boven. Voor veel mensen is dat in bed, onder de douche of onderweg. Anderen hebben rust nodig, of inspiratie van een mooie omgeving. Wat jouw ideemomenten ook zijn, zorg dat je nieuwe ideeën die bij je opkomen meteen kunt vastleggen.
Daag jezelf uit
Versnel de stroom van nieuwe ideeën door jezelf uit te dagen. Dat wil zeggen: breng jezelf in een moeilijke situatie waarin wat je probeert waarschijnlijk niet helemaal lukt. Onder druk van de uitdaging zoekt je brein naar oplossingen die in andere situaties werkten.
Zo kun je creativiteit in een groep bevorderen door een open vraag te stellen. Het beste werkt een vraag die eigenlijk nooit afdoende beantwoord is. Vraag bijvoorbeeld niet om "drie mogelijke namen voor het nieuwe product", maar vraag om "zoveel mogelijk namen".
Een andere interessant idee is onoplosbare problemen voorleggen. Bijvoorbeeld:
Je hebt 24 uur om wereldvrede tot stand te brengen. Hoe doe je dat?
Je krijgt één jaar de tijd om de milieuvervuiling wereldwijd op te lossen. Wat is je plan?
Verzin iets waardoor we niet meer ouder worden.
Het gaat er natuurlijk niet om een echte oplossing te vinden, maar dit soort uitdagingen stimuleren de stroom verse ideeën.
Verbreed je kennis en vaardigheden
Creativiteit ontstaat door kennis en vaardigheden toe te passen in nieuwe situaties. Maar daarvoor moet je die kennis en vaardigheden wel hebben. Hoe meer je weet en kan, des te creatiever kan je zijn.
Veel mensen zijn van nature geneigd alleen nieuwe dingen te leren op een beperkt terrein. Verbreed je kennis! Volg eens een cursus of lees een boek over een onderwerp waar je nog niets vanaf weet.
Omgeef jezelf met gevarieerde prikkels
Je kunt je creativiteit bevorderen door je te omgeven met verschillende prikkels. En minstens zo belangrijk: verander die prikkels regelmatig.
Zet eens wat grappig speelgoed op je bureau als je aan het werk bent. Luister naar andere muziek. Lees dagelijks gevarieerde weblogs. Je mag het afleiding noemen, maar het is een grote bron van creativiteit.
- Inlevingsvermogen: Je kunt je verplaatsen in andermans problemen of situaties. Dit helpt je bij het ontwikkelen van oplossingen.
- Analytisch vermogen: het analyseren van problemen gaat je goed af. Je legt gemakkelijk verbanden en durft daarbij sprongen te maken naar een vakgebied of afdeling die buiten je eigen werkveld ligt.
- Doorzettingsvermogen: je bijt je in een onderwerp vast. Je houdt net zo lang vol tot je een oplossing hebt gevonden.
- Initiatiefrijk: je komt met veel nieuwe initiatieven aanzetten die origineel en relevant zijn. Je bent niet bang om ruimte voor jezelf te creëren en je zelfstandig en onafhankelijk op te stellen.
Zelf kun je er veel aan doen om je creativiteit te bevorderen. Het eerste is een gunstig klimaat scheppen door:
- Uitputting, complexe of stressvolle situaties te vermijden: de ervaring leert dat je over veel dingen eerst een nachtje moet slapen, voor je weer tot creativiteit kunt komen.
- Voldoende pauzes gedurende de werkdag zelf te nemen: maak even een wandelingetje of bespreek de zaak met een collega. Tijdens dit soort rustmomenten ontspant je geest zich weer en schiet de oplossing je vaak ineens te binnen.
- Met je baas eventuele beperkingen op de werkvloer te bespreken: je creativiteit wordt geremd door zaken als tijdsdruk, teveel afwisselende taken, onduidelijke richtlijnen of doelstellingen, concurrentie, enzovoorts.
